ATAMIZIN AYDINLANMA IŞIĞI CUMHURİYET Aydınlanma, 17. ve 18. yüzyıllarda akılcı ideoloji ile ortaya çıkmıştır. İlk olarak 1668'de İngiliz Devrimi ile ortaya çıkan düşünce hareketidir. 1789'da ise Fransız Devrimi ile “Altın Çağına” ulaşacaktır. Bu döneme “Aydınlanma Çağı” felsefesine ise “Aydınlanma Felsefesi” denilmektedir. Aydınlanma Felsefesinin özelliklerini kısaca özetlersek: Akla güven duyulmuş ve akılcı düşünce artmıştır. Özgürlüğü engelledikleri düşüncesiyle siyasi ve dinî otoritelere karşı gelinmiştir. Düşünce özgürlüğü desteklenmiştir. Aydın ve yazarlar sınıfı oluşmuştur. Sanat, felsefe ve edebiyatta önemli eserler verilmiştir. Aydınlanma çağının öncüleri kimlerdir? Aydınlanma Çağının öne çıkan düşünürleri ise Jean Jacques Rousseau, John Locke ve Denis Diderot olarak bilinmektedir. Aydınlanma Çağı'nın öncüleri ise Montesquieu ve Voltaire'dir. Aydınlanma Çağı'nı ortaya çıkaran başlıca düşünceler Rönesans ile dinde reform hareketleri olmuştur. Birçok savaşa öncülük eden Mustafa Kemal Atatürk, oldukça geniş bir dünya görüşüne sahipti. Özellikle sahip olduğu fikirler onu özel kılmaktaydı. Mustafa Kemal Atatürk, eğitim hayatında ülkesini ve milletini seven ve önemseyen birisi olarak ön plana çıkmıştır. Bu sevgisi onun askeriyeyle olan ilişkisini güçlendirerek orduya katılmasını sağlamıştır. Göstermiş olduğu başarı ile hızlıca yükselmiştir. Hayatının büyük bir dönemi savaşlarla geçmiş olsa da Mustafa Kemal’in müzik, edebiyat ve birçok alanla ilgili olduğu da bilinir. Vatan ve millet sevgisi her zaman ağır basan Mustafa Kemal, düşünce yapısı olarak oldukça pozitif bir insandı. Cumhuriyetçi, akılcı ve yenilikçi düşünceleri ön plandaydı. Özellikle vatanına olan sevgisi ve bağımsızlık isteği onun düşünce yapısının nasıl olduğunu bizlere açıkçası anlatır niteliktedir. Mustafa Kemal, geniş kapsamlı düşünmeye ve özellikle kitap okuyarak kendini geliştirmeye her zaman önem vermiştir. Onu etkileyen en önemli yazar ve düşünürler ise şöyledir; – Ziya Gökalp – Jean Jack Rousseau – Namık Kemal – Voltaire – Descartes Ziya Gökalp, Mustafa Kemal’in en çok etkilendiği yazarlar arasında önemli bir yere sahiptir. Hatta Mustafa Kemal onun için ‘Fikirlerimin babası Ziya Gökalp‘tır demiştir. Buradan da görüldüğü üzere özel bir önem ve değer verirdi. Jean Jack Rousseau Fransız yazar, düşünür ve filozof olan Jean Jack Rousseau, Mustafa Kemal’i etkileyen yabancı isimlerden birisidir. Fransız yazarın birçok ünlü eseri kaleme aldığı da bilinir. Aydınlanma fikrinin yaratıcılarından birisi olduğu da dikkat çekmektedir. Namık Kemal Namık Kemal yazmış olduğu eserlerde daha çok vatan, özgürlük, hak ve adalet gibi kavramları işlemiş. Ayrıca Namık Kemal, Türk Milliyetçiliğinin öncülerinden kabul edilir. Bundan dolayı Mustafa Kemal ondan büyük ölçüde etkilenmiştir. Voltaire Fransız edebiyatında etkili olan Voltaire, özgürlük ve eşitlik yanlısı biriydi. Zaten Aydınlanma Çağı’nın önemli bir düşünürü de Voltaire olarak bilinmektedir. Mustafa Kemal’de onun düşünce yapısından etkilenmiş. Özellikle Mustafa Kemal’in bilimsellik, laiklik ve akılcılık fikirleri için Voltaire etkili olmuştur diyebiliriz. Descartes Cebir ve geometri alanına getirdiği yenilikler ile tanınan Descartes, Mustafa Kemal’i oldukça çok etkilemiştir. Özellikle yenilikçi ve şüpheci olan Descartes, ispata dayalı bir felsefeye sahipti. Atatürkçü çağdaşlaşmanın temelinde devlet olarak tam bağımsızlık, millet olarak egemenlik, birey olarak hak ve hürriyetler söz konusudur. Aydınlanma döneminin bilim disiplinine getirdiği en önemli gelişmelerden biri bilimin popülerleşmesiydi. Hem sanat hem de bilim alanında bilgi ve eğitim arayışında olan ve giderek artan okuryazar nüfus, basılı kültürün yaygınlaşmasını ve bilimsel öğrenimin yaygınlaşmasını sağlamıştır. Mustafa Kemal Atatürk'ün yazdığı kitapların isimlerini vermek isterim. YAZILI ESERLERİ: "NUTUK" ... "BÖLÜĞÜN MUHAREBE EĞİTİMİ" ... "CUMALI ORDUGAHI" ... "TAKIMIN MUHAREBE EĞİTİMİ" ... "TAKTİK VE TATBİKAT GEZİSİ" ... "GEOMETRİ" ... "SUBAY VE KOMUTAN İLE KONUŞMALAR" Aydınlanma, din ile ilişkilendirilmiş hurafelerin tesirinden dünyanın arındırılarak, aklı ve bireyin kendisini esas alan bir yaklaşım olup özellikle onsekizinci yüzyıldan itibaren Batı toplumlarının düşünce tarzında ve toplumsal yaşam alanında büyük değişmelere neden olmuştur. Ancak Türkiye'de Atatürk düşüncesinde, kullanılan anlamıyla aydınlanma, halkın içinde bulunduğu bilgisizlik ve cahillikten sıyrılması, yönetime katılmaya başlaması, kadın ile erkek arasındaki eşitsizliklerin ortadan kalkması, hatta modern bir yaşamın kurulması gibi birçok gelişmeyi kapsamaktadır. Halkın egemenliği, bilim, akılcılık, devrimcilik, ülke ve ulus bütünlüğü, tam bağımsızlık ve çağdaş uygarlık kavramları benimsenmektedir. Bu düşünce sistemi, Türk ulusunun toplumsal vicdanında oluşmuş ve Atatürk tarafından belirginleştirilmiştir. İlke ve İnkılaplarının başında CUMHURİYETÇİLİK gelmiştir. Doğrudan doğruya millet egemenliğine dayanan, yöneticileri halkın oyu ile belli bir süre için seçilen devlet şekline cumhuriyet denir. MİLLİYETÇİLİK. ... HALKÇILIK. ... DEVLETÇİLİK. ... LÂİKLİK. ... İNKILÂPÇILIK. Atatürkçü düşüncenin en belirgin özelliği, aklın ve bilimin ışığında gelişmeye açık bir yön göstermesidir. Atatürk ilkelerini dogma halinden kurtaran, dogmatizm'den uzaklaştıran özelliği, işte bu noktada toplanmaktadır. Atatürkçü düşünceye göre “Yaşamda en gerçek yol gösterici bilim ve tekniktir. Atatürk, aydınlanma devrimlerini iyi kavramış olan üstün bir kişilik ve etkin bir aydınlanma taşıyıcısı. O, gerçekçi, değişimci ve ilerlemeci bir strateji adamı. Aydınlanma felsefesi de, Atatürk'ün dünya görüşünün kaynağı da eleştirel akıl ve bilimsel bilgi birikimi üzerinde biçimlenir. Aydınlanmanın en temel özelliği insanın aklına ve doğruların akıl aracılığıyla bulunabileceğine duyulan güvendir. Tüm toplumsal ve bireysel yaşamın ve düşünüşün dine değil, akla dayandırılmasıdır Aydınlanma felsefesi. Aydınlanma, modernitenin doğmasına yol açmıştır. Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk, cumhuriyete çok önem veriyordu. Her fırsatta, cumhuriyetin ne kadar güzel ve kıymetli bir sistem olduğundan bahsediyordu. Tarihin yaşanmışlığını zaten yıllarca okuduk ezberledik. “Cumhuriyet, en büyük mirasımızdır. “Cumhuriyet için emek veren tüm kahramanlarımızı başta Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarını saygı ve minnetle anıyoruz.” “Cumhuriyet, özgürlüğümüzü borçlu olduğumuz en değerli hazinedir. “Bağımsızlık mücadelemizi zaferle taçlandıran bize bağımsız ve hür yaşamayı hediye eden cumhuriyet kahramanlarına emeği geçen herkese her daim sonsuza kadarda minnettar kalacağız.” Atatürk’ün cumhuriyet ile ilgili fikirlerini daha iyi anlayabilmek için yazımı sözlerinden birkaçıyla bitirmek istedim. Cumhuriyet, özgürlük ve adaletin güvencesidir.” “Benim naciz vücudum elbet bir gün toprak olacaktır ancak; Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır.” Bütün ümidim gençliktedir. Ey yükselen yeni nesil, istikbal sizindir. Cumhuriyet'i biz kurduk, O'nu yükseltecek ve sürdürecek sizlersiniz. 29 EKİM CUMHURİYET BAYRAMIMIZ KUTLU OLSUN.