Kariyer Yolculuğunda Ailenin Harekete Geçmesi Bugün yıllarca konuştuğum, yazdığım bir konunun toplumda karşılık bulmaya başladığı iki örnek davranışı yazacağım. Umudumun yeşerme anı. Öncelikle konunun daha iyi izahı için çokça dile getirdiğim serzenişlerimi özetle sizinle paylaşayım. Ülkemizde gençler genelde lise son sınıfa gelir, “hangi mesleği seçeceksin?” diye sorarsın; henüz karar vermedim der. Tercih zamanı gelir puanına bakar, bir birinden alakasız tercihleri sıralar. Abisi yazar, babası yazar, arkadaşı yazar aşure gibi bir tercih listemiz olur. Tabi aşure gibi yaşamımıza tat verir mi? Belki tesadüfen. Sonra ortaya; şarkıcı olan doktorlar, çiftçilik yapan avukatlar, lojistikçi makine mühendisleri, edebiyatçı dolum operatörleri,  subaydan muhasebe müdürü, ziraat mühendisi öğretmenler… Bunun yanı sıra üniversite mezunu olup da yani vasıflı olup da vasıfsız (bu sıfatı bizim sanayilerde kullanıldığı için yazdım yoksa her insan vasıflıdır ama vasfına uygun iş imkânı bulamamıştır) çalışan üniversite mezunlarımızla dolu iş yerlerimiz… Üniversite tercihlerinin yapıldığı bu günler gençlerimizin belki de hayatta en önemli karar anları. Bu hafta iki aile bir oda temsilcisi ile umutlarım yeşerdi. Kara Ailesi ve Kimya Mühendisleri Odası Temsilci Mümin Semerci; Kara Ailesinin kızı sınava girmiş puanları gelmiş öğrenci kimyacı olmak istiyor. Kızının mesleği ve nasıl imkânlar olduğu, neler yapabileceği ile ilgili araştırma yapmaya karar vermişler. İnternetten Konya Kimya Mühendisleri Odasını bulmuşlar. Oradan Kimya Mühendisleri Odası Konya İl Temsilcisi Kimya Yüksek Mühendisi Mümin Semerci Beye ulaşmışlar. Meramlarını anlatmışlar. Mümin Bey aynı zamanda şirketimizin danışmanıdır. Aslında ailenin Konya’da başvurabileceği en doğru insan… Mümin Bey üniversite, Meslek Yüksek Okulu ve Meslek lisesi öğrencilerine mentörlük yapar, koçluk yapar, onlara burs ayarlar, staj imkânları bulur, mezun olduklarında iş imkânları oluşturur bu yönde takdirle karşıladığım bir oda temsilcisidir. Mesleklerin temsilcisi odaların tam da yapması gerekeni yapıyor. Daha okul aşamasında gençlerin iş ortamı ile ilgi kurmasını sağlamak için çabalıyor. Mümin Bey aileyi şirkete davet etmiş hem fabrika ortamını da görürsünüz demiş. Şirkette aile ile görüşürken benim de görüşmeye katılmamı istedi. Aile, kimya bölümünden mezun olan bir genç nasıl ortamlarda çalışır? Kariyer imkânları, şirketlerin çalıştırma ortamları nelerdir? Araştırma geliştirme ve laboratuvar imkânları ne kadar uygundur? Özlük hakları nelerdir? İş yerlerinin davranış biçimleri nasıldır? Gibi konularda sorularla çocukları ile beraber tam bir kariyer tasarlaması yapıyorlardı. Mümkün olduğunca bilinmezlerini öngörülebilir hale getirmeye çabalıyorlardı. Ayrıca hangi şehirde, hangi üniversite ve çevresinde hangi iş imkânları olduğu konusunda soruları vardı. Mümin bey onları hem aydınlattı hem de gence okula başladığı günden itibaren irtibatta olmalarını boş zamanlarında, proje ve ödevlerinde katkı sağlayabileceğini ifade etti. Düşünün bütün odalar, aidat toplamak, eğlence ve gezi düzenlemek, geri kalan zamanda çok da aktif olmayan bir ortamdan sıyrılıp;  kendi mesleklerine sahip çıkan oda başkanları, üyeleri öğrencileri ve eğitim kurumlarını iş ortamına hazırlayacak projeler geliştirseler ne kadar büyük milli hizmetleri olur değil mi? Aileye; sizin yaptıklarınızı bütün gençler ve aileler yapmalı, çok doğru bir yoldasınız dedim. Bana göre lise başlangıcında gençler tercihlerini netleştirebilmeli, bunun için ortaokuldan itibaren öğretim gençlerin beceri ve kabiliyetlerini ortaya çıkarıcı şekilde düzenlenmeli. İkinci Aile Yalçınkaya Ailesi ve Kızı; Serpil Hanım bizim ayda bir toplandığımız Çalıkuşu Okuma grubunda yazar arkadaşımız. Grup arkadaşlarımızın tecrübeleri ışığında Kızı Şevval’in kariyerini tasarlamak, geleceğine dair doğru kararlar almak istiyor. Bunun için grubumuza kızını da istişare için getirdi. Kızları Şevval puanını almış yüzdelik dilimini öğrenmiş, tercihi İngilizce öğretmenliği. İkinci ve üçüncü dil de öğrenmek istiyor. Hangi dilleri tercih etsem? Geleceğin dünyasında hangi dillerin neden önemli olduğunu kendi zevklerine uygun tercihleri ile mesleğinin uyum içinde nasıl icra edeceğini öğrenmek istiyor. Hangi üniversite ve hangi ilde sosyalleşmesinin önünü açacak mesleği ile ilgili beceri ve kabiliyetlerini geliştirebilecek, yaşam içinde mesleğini mutlu bir şekilde icra edebilecek onu araştırıyordu. Okuma grubumuzda her bir arkadaşımız tecrübelerini ve geleceğe dair düşüncelerini Şevvalle paylaştık. Onun ve ailesinin daha tercih aşamasında geleceği daha net öngörebilmek o doğrultuda kararlar alabilmek için çaba göstermesi birçok öğrenci ve aileyi düşündüğümüzde çok aktif ve verimli bir çaba. Benim bu konudaki temel görüşüm: Aileler daha ortaokul da gencin potansiyel beceri ve kabiliyetlerini ortaya çıkarmak için çaba içinde olmalı, okulla iş birliği yapmalı. Hatta ortaokul sistemi bilgi yükleyici değil beceri ve kabiliyetleri ortaya çıkarıcı olsun. Gençlerin kendisini nelerin motive edebileceğini keşfetmek için daha ortaokuldan itibaren, keşif çalışmasına başlaması için ailenin bu yönde araştırma geliştirme süreçlerini iyi yönetmeleri gerekiyor. Aile kendini yetersiz hissettiği anda bileni bularak… Lise başladığında meslekler hakkında bilgi almak ilgi alanına göre meslek sahipleri odalardan faydalanmak. Hedeflediği mesleği ile ilgili bir fuara gitmeliler. Meslek alanı ile ilgili hem ürünleri, faaliyetleri ve bu konuda uzman yüzlerce uzmanı orada bulabilirler. Belki bu organizasyonlar oda ve eğitim kurumları iş birliği ile daha verimli hale getirilebilir. Bunları yapmazsak ne olur? Genç üniversiteyi bitirir. Diploma alır. Aileye gelir ve aile iş bulmak için kapı kapı dolaşır, torpil bulmaya çalışır. Hatta onuru kırılır. İnsan yaşadığı beş insanın ortalaması derler. Bazı gençler yaşamı gereği bu imkânları çevresinde bulabilir. Komşusu iyi bir meslek sahibi olabilir, iş adamı olabilir ve onların düşünce iklim ve imkânlarından faydalanabilir ama bu şansı bulabilen genç azınlık. Bu imkânları aileler ve meslek odaları daha lise çağından araştırmalılar kendileri harekete geçmeliler. Kara ve Yalçınkaya aileleri gibi… Mümin bey gibi insanlara ulaşmalılar. Tabi meslek odalarını da Mümin bey gibi insanlar yönetmeli. Meslek odası yönetimine girip kartvizitini kullanan kendine bir unvan devşiren, bir masa koltuk temin eden yöneticileri kast etmiyorum. İş yaşamı okulda başlar ve gelişir. İş ortamı işin icra yeridir.