Sağlık Müdürlüğü, Çölyak hastalığı konusunda uyarıyor!

Silifke Sağlık müdürlüğü, çağımızın hastalığı olarak yorumlanan ve insanlarda belirtilerinin yıllarca ortaya çıkmadığı ve bu nedenle fark edilmediği açıklanırken, Çölyak Hastalığı Farkındalık Günü dolayısı ile bilgilendirme gerçekleştirdi.

Sesimiz Haber Merkezi Silifke Sağlık Müdürü Hekim Uğurhan Uğur, Çölyak hastalığının (ya da Gluten Enteropatisi), bağırsaklardaki sindirimi sağlayan villus [tüysü oluşumlar] denilen yapıların bozulmasına sebep olan ve dolayısıyla da yiyeceklerdeki besinin emilmesini engelleyen ve ince bağırsakta hasarlar oluşturan bir  sindirim sistemi hastalığı olduğunu dile getirdi. Uğur, bu hasara buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi tahılların içerisinde bulunan gluten isimli bir protein neden olduğunu aktardı. Kimlerde görülür? Hekim Uğur açıklamasında Çölyak hastalığı ile ilgili olarak şu bilgileri paylaştı: “Çölyak hastalığı genetik bir hastalıktır. Ailevi kalıtım söz konusudur. Hastalık yaşamının her hangi bir bölümünde ortaya çıkabilmektedir. Çölyak hastalığının literatürde; çocukluk, ergenlik, orta yaş ve yaşlılıkta ortaya çıktığı görülmüştür. Çölyak belirtileri nelerdir? Hastalık bazı bireylerde yıllarca hiç belirti vermez veya çok hafif seyredebilir ve kişi çölyaklı bir hasta olduğunu uzun süre fark etmeyebilir. Hastalık tipik belirtilerle başlayabileceği gibi çok hafif belirtilerle de seyredebilir. Çölyak hastalığı olan çocuklarda özellikle karın ağrısı, karında şişlik, ishal, huzursuzluk, iştahsızlık, enfeksiyonlarda artış ve gelişme geriliği, kusma, kilo alamama ve boy uzamasında yavaşlama gibi tipik belirtilerle ortaya çıkabilir. İleri yaşlarda hastalığın belirtileri daha geniş bir yelpazeye yayılır.  Yetişkinlerde görülen belirtiler şunlardır:  Karın Bölgesinde öne doğru şişkinlik Yaşa göre kilo azlığı,Kas zayıflığı Kansızlık,Dışkıda anormallik, büyük tuvalet ihtiyacının artması İshal,Kusma,Bezginlik,Nedeni bilinmeyen karaciğer hastalıkları Büyüme geriliği       Ağız içinde oluşan aftlar İştahsızlık, gaz şikayetleri Eklem ve kemik ağrıları Sinirlilik,Ciltte kaşıntılı döküntüler  Çölyak tanısı nasıl konur? Çölyak hastalığının insan sağlığı üzerinde önem taşıyan birçok değişimlere neden olmasından dolayı doğru teşhisi önemlidir. Teşhis yöntemlerinden kan testleri serolojik özel testler  (AGA, EMA) ile ön tanı konmakta ancak kesin tanı ince bağırsak biyopsisi ile konmaktadır. Çölyak hastalığının tedavisi nedir? Çölyak hastalığının tek tedavisi ömür boyu buğday, arpa, çavdar yulaf tahıllarında bulunan glutenden uzak sıkı bir diyettir. Çölyak hastaları,  buğday,  arpa, çavdar, yulaflı gıdalar tüketmedikleri gibi ayrıca marketlerde satılan hazır gıdaların içeriklerine dikkat etmelidirler. Mutlaka gluten içermeyen gıdalar tüketmeliler. Çölyak hastaları hangi gıdaları güvenle tüketebilir? Tüm sebzeler,Tüm meyveler,Tüm bakliyatlar, Tüm katkısız katı ve sıvı yağlar, Yumurta, bal, reçel, basit toz şeker, zeytin, Et, balık, tavuk, (Bu ürünler katkılı olmadıkları press fit tekniği gibi daha önce unla kızartılmış bir yağda kızartılıp işleme tabi tutulmamalıdır.) Una batırılmamış konserve çeşitleri, Mısır, pirinç, patatesin hem kendileri hem de unları besin hazırlamada kullanılabilir. Ayrıca kestane unu, nohut unu, soya unu, üzüm çekirdeği unu da kullanılabilir. Evde çekilmiş güvenli baharatlar. Çölyak hastaları hangi besinleri yiyemez? Buğday, arpa, çavdar ve yulaf katkılı her türlü ürün. (un, bulgur, bulgur pilavı, irmik, makarna, şehriye, kuskus, ekmek, kek, pasta, kurabiye, bisküvi, börek, çörek, gofret, simit, kraker, dondurma külahı, unlu tatlılar, gluten içeren hazır salça, ketçap, un ilave edilen çorbalar, soslar, tarhana, yarma gibi). Galeta ununa, una batırılarak kızartılmış tavuk balık gibi et ürünleri.  Malt kullanılan içecekler, bira votka cin v.b. Guten içeren hazır çorbalar, köfte, pane harçları gibi hazır çeşniler. Sirke, çikolata, puding, sakız, ketçap, mayonez, dondurma gibi gıdaların bazılarında gluten bulunabilmektedir. Bunlar yenilmeden önce muhakkak ürün hakkında bilgi edinilmelidir. Tuzlu, soslu kuruyemişler, glutenle yapıştırıldığı için yasaktır. Ancak bunların glutenle işlem görmemiş hali, gluten içermeyen kuruyemişler serbesttir. Glutensiz diyette ayrıca nelere dikkat edilir?  Doğal gıdalara önem verilmeli. (süt-et-balık-yumurta-sebze-kurubaklagil-pirinç-mısır-patates) Okul ve dışarıda yemek yerken dikkatli seçimler yapılmalı. Buğday unu karışık mısır unu, pirinç ununa dikkat edilmeli. Etiketsiz gıda tüketiminde çok dikkatli olunmalı. İlaçlar, kozmetik ürünleri, şampuan, kremler vb. gluten içerikleri yönünden dikkatli kullanılmalı. Pişirme ve hazırlık aşamasında güvenli gıdaların glutenli gıdalarla bulaş olmamasına dikkat edilmeli. Çölyak tedavi edilmezse kısa ve uzun vadede; beslenme yetersizlikleri, anemi, büyüme geriliği, kemik erimesi, depresyon, otoimmin hastalıklar, kalın ve ince bağırsak kanserlerinde artış görülebilir. Yasal düzenlemeler nelerdir? Çölyak hastalığında; gastroenteroloji uzman hekimi tarafından, bu uzman hekimlerin bulunmadığı hastanelerde çocuk sağlığı ve hastalıkları veya iç hastalıkları uzman hekimlerince 3 yıl süreli rapor düzenlenir. Bu hastaların kısıtlı diyetleri sebebi ile hayati öneme haiz özel formüllü un ve özel formüllü un içeren mamul ürünler (makarna, şehriye, bisküvi, çikolata, gofret vb.);  gastroenteroloji uzman hekimi tarafından düzenlenen uzman hekim raporuna dayanılarak aylık olarak bir miktar gıda yardımı ödenir.”